सार्वभौम भयाऽ राष्ट्रअन

यो सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रअनको सुची ले सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रअनको विश्व मानचित्र माइ स्थिति रे तिनरोको अवस्थाको बारेमाई जानकारी प्रदान गरन्छ। तल दिइया: २०६ राष्ट्रअनको सुची दुईभागमाइ विभाजित छ :-

तलका श्रेणी संयुक्त राष्ट्र संघको सदस्य प्रणाली अनसार ३ भागमी बाँडिया: छ जइ माइ: १९३ संयुक्त राष्ट्र सदस्य, २ पर्यवेक्षक राष्ट्र, रे ११ अन्य सदस्य राष्ट्रअन रया: छन्। सीमाक्षेत्र बिबाद श्रेणीले जइ राष्ट्रको सीमा बिबाद (१९० राष्ट्र) नाइँथिन रे सीमा बिबाद रया: (१६ राष्ट्र)अनलाई अंकित गरुन्छ। ए किसिमको सूचीलाई निर्धारण गद्दाइ केही कठिनाई तथा बिबादास्पद प्रक्रिया हुन सकन्छ क्याइ भण्या राष्ट्रको दर्जाकि लाइ कोइ मापदण्ड निर्धारण नगरिया हुँना समुदायमी रयाः सम्पूर्ण सदस्य राष्ट्र बाध्य छ । यस सूचीको सामाग्रीलाई निर्धारण गर्ने मापदण्ड माथि विशेष जानकारीको लागि तल दिइएको समावेशीको लागी मापदण्ड हेर्या:। सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रको सुची वास्तविक स्थितिलाई दर्साउछ जइको पहिचान भइसक्या छ।

राष्ट्रअनको नाम सम्पादन

बास्तविक र औपचारिक नाम संयुक्त राष्ट्र संघको सदस्यता सार्वभौमिकता बिबाद अवस्था र सार्वभौमिकताको सम्मान थप जानकारी
A AAA A AAA A AAA
ZZZसंयुक्त राष्ट्र सदस्य तथा पर्यवेक्षक राष्ट्र A AAA ZZZ
ZZZअबखाजिया → अबखाजिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  अफगानिस्तान – इस्लामिक गणतन्त्र अफगानिस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  अल्बानिया – गणतन्त्र अल्बानिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  अल्जेरिया – प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र अल्जेरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  एण्डोरा – एण्डोराको रियासत A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन एण्डोरा राज्यको प्रमुखको नियुक्ति संयुक्त रुपले फ्रान्सको राष्ट्रपति तथा रोमन क्याथोलिकको समुहले गर्दछ [१]
  अंगोला – गणतन्त्र अंगोला A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  एन्टिगुआ र बर्बुडा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् एन्टिगुआ र बर्बुडा राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १] जसमा एउटा स्वयात्त क्षेत्र बर्बुडा रहेको छ ।
  अर्जेन्टिना – गणतन्त्र अर्जेन्टिना A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् अर्जेन्टिना एउटा संघ हो जसमा २३ प्रान्त तथा एउटा स्वयात्त शहर रहेको छ ।
  अर्मेनिया – गणतन्त्र अर्मेनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य पाकिस्तानले मान्यता नदिएको [२][३][४]
  अस्ट्रेलिया – अस्ट्रेलिया राष्ट्रमण्डल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् अस्ट्रेलिया राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १] र एउटा संघ हो जसमा ६ राज्य र १० इलाका रहेको छ । अस्ट्रेलियाका अन्य इलाकाहरू निम्न रहेका छन् :-
  अस्ट्रिया – गणतन्त्र अस्ट्रिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] अस्ट्रिया एउटा संघ हो जसमा ९ राज्य निहित रहेको छ ।
  अजरबैजान – गणतन्त्र अजरबैजान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् अजरबैजानले दुई वटा स्वयत्त क्षेत्र ओगटेको छ जो हुन् नाकचिभाननोगोर्नो-काराबख[Note ३] नोगोर्नो-काराबखमा, डी फाक्टो राज्य स्थापना गरिएको छ ।
  बहामस – बहामस राष्ट्रमण्डल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् बहामस राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १]
  बहराइन – बहराइन राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बंगलादेश – गणतन्त्र बंगलादेश A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बार्बाडोस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् बार्बाडोस राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १]
  बेलारूस – गणतन्त्र बेलारूस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बेल्जियम – बेल्जियम राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपेली सङ्घको सदस्य[Note २] बेल्जियम एउटा संघ हो जुन विभाजित छ भाषिक समुदाय र क्षेत्रमा
  बेलिज A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् बेलिज राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  बेनिन – गणतन्त्र बेनिन[Note ४] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  भुटान – भुटान राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बोलिभिया – सामान्यराष्ट्र राज्य बोलिभिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बोस्निया र हर्जगोभिना A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् बोस्निया र हर्जगोभिना दुई घटक एकाइहरुको एउटा संघ हो:

बर्को जिल्ला,एउटा स्वशासित प्रशासनिक एकाई हो ।

  बोत्स्वाना – गणतन्त्र बोत्स्वाना A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  ब्राजिल – ब्राजिल संघीय गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् ब्राजिल एउटा संघ हो जसमा २६ राज्य र १ संघीय जिल्ला रहेको छ ।
  ब्रुनेई – ब्रुनेइ राष्ट्र,शान्तिस्थल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बुल्गेरिया – गणतन्त्र बुल्गेरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  बुर्किना फासो[Note ५] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बर्मा – गणतन्त्र संघ म्यान्मार[Note ६][६] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  बुरुन्डी – गणतन्त्र बुरुन्डी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  कम्बोडिया – कम्बोडिया राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  क्यामेरून – गणतन्त्र क्यामेरून A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  क्यानडा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् क्यानाडा राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १] र यो एउटा संघ हो जसमा १० प्रान्त र ३ इलाका रहेको छ ।
  केप भर्ड – गणतन्त्र केप भर्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  चाड – गणतन्त्र चाड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  चिली – गणतन्त्र चिली A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् चिलीको भलपराइसो क्षेत्रमा २ वटा इस्टर द्वीपजुआन फर्नानडेज द्वीप "विशेष इलाका" रहेको छ ।
  चीन – गणतन्त्र चीन[Note ७] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य २२ वटा राज्यले मान्यता नदिएको B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain जनवादी गणतन्त्र चीनले ५ वटा स्वयात्त क्षेत्रमा आफ्नो अधिकार जमाएको छ । जुन हो गुआङसी, भित्री मङ्गोलिया, निङगसिया, सिनजिआङगतिब्बत[Note ३]:

संयुक्त राष्ट्र संघको २२ सदस्य तथा होली सीले चीनलाई यसको मान्यता दिएको नाइथिन जबकी यसको सट्टा ताइवानलाई मान्यता दिएको छ ।[Note ८]

चीनले ताइवानमाथि दाबि गरेको छ तर अहिले उसको यसमाथि नियत्रण नाइथिन्।[Note ९]

गणतन्त्र चीन → ताइवान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  कोलम्बिया – गणतन्त्र कोलम्बिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  कोमोरोस – कोमोरोस संघ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् कोमोरोस एउटा संघ हो जसमा द्वीप रहेको छ । [Note १०][७]
  गणतन्त्र कङ्गो[Note ११] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगो[Note १२] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
ZZZकुक द्वीप → कुक द्वीप A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  कोस्टारिका – गणतन्त्र कोस्टारिका A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
कोटे डी आइभोरी → आइभोरी कोस्ट A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  क्रोएसिया – गणतन्त्र क्रोएसिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  क्युबा – गणतन्त्र क्युबा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  साइप्रस – गणतन्त्र साइप्रस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य टर्कीद्वारा मान्यता नदिएको[८] युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] यस द्विपको उत्तरपूर्वी क्षेत्र उत्तरी साइप्रसको राज्यमा रहेको छ । हेर्नुहोस साइप्रसको विदेश नितीसाइप्रस बिबादटर्कीले गणतन्त्र साइप्रस सरकारलाई "दक्षिणी साइप्रसको ग्रीस साइप्रस प्रशासन" मान्दै आएको छ ।[९]
  चेक गणतन्त्र[Note १३] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कोरिया → उत्तर कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगो → प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र कंगो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  डेनमार्क – डेनमार्क अधिराज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]

डेनमार्क अधिराज्यमा दुईवटा छुट्टा-छुट्टै स्वतन्त्र सरकारी क्षेत्र रहेका छन् :-

  जिबुटी – जिबुटी गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  डोमिनिका – डोमिनिका राष्ट्रमण्डल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  डोमिनिकन गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  पूर्वी टिमोर – प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र टिमोर-लेस्टे [Note १४] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  इक्वेडर – गणतन्त्र इक्वेडर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  मिश्र – अरबी गणतन्त्र इजिप्ट A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  एल साल्भादोर – गणतन्त्र एल साल्भादोर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  इक्वेटोरियल गिनी – गणतन्त्र इक्वेटोरियल गिनी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  एरिट्रिया – एरिट्रिया राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  इस्टोनिया – गणतन्त्र इस्टोनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  इथियोपिया – संघीय प्रजातन्त्र इथियोपिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् इथियोपिया राज्य एउटा संघ हो जसमा ९ क्षेत्रहरु र २ विशेषाधिकार शहरहरु रहेका छन् ।
  फिजी – गणतन्त्र फिजी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् फिजीले एउटा स्वायत्त क्षेत्र रोटुमामा आफ्नो अधिकार जमाएको छ । [Note ३]
  फिनल्याण्ड – गणतन्त्र फिनल्याण्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  फ्रान्स – फ्रेन्च गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] फ्रान्समा ५ वटा बिदेशी क्षेत्र/बिभागहरु सामेल छन् : फ्रेन्च गुएना, गुआडेलौप, मार्टिनिक, मायोट्टे,र रियुनियन । फ्रान्समा केही बिदेशी क्षेत्रहरु पनि सामेल रहेका छन् :-
  गाबोन – गाबोनिज गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
जाम्बिया   जाम्बिया – गणतन्त्र जाम्बिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  जर्जिया (देश) A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन जर्जियामा २ वटा स्वायत्त क्षेत्र रहेका छन् ती हुन् :- अडजाराअबखाजिया.[Note ३] अबखाजियादक्षिण ओसेटिया भित्र,बास्तविक राज्यको गठन गरिएको छ ।
  जर्मनी – संघीय गणतन्त्र जर्मनी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] जर्मनी एउटा संघ हो जसमा १६ संघीय राज्य रहेका छन् ।
  घाना – गणतन्त्र घाना A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  ग्रीस – हेलेनिक गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] माउन्ट एथोस ग्रीसको एउटा स्वयात्त क्षेत्र हो जसलाई संयुक्त रूपले बहुराष्ट्रिय "पवित्र समुदाय" द्वारा पहाड शासित छ जसमा एउटा नागरिक राज्यपाल ग्रीस सरकारद्वारा नियुक्त गरिन्छ ।[१०]
  ग्रिनाडा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन् ग्रिनाडा राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  ग्वाटेमाला – गणतन्त्र ग्वाटेमाला A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  गिनी – गणतन्त्र गिनी [Note १६] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  गिनी-बिसाउ – गणतन्त्र गिनी-बिसाउ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  गुयना – गुयनाको सहकारी गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  हाइटी – गणतन्त्र हाइटी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
होली सि → भ्याटिकन सिटी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
चित्र:Flag of Honduras (2008 Olympics).svg होन्डुरस – गणतन्त्र होन्डुरस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  हंगेरी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  आइसल्याण्ड – गणतन्त्र आइसल्याण्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन्
  भारत – गणतन्त्र भारत A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन भारत एउटा संघ हो जसमा २९ राज्य तथा ७ वटा केन्द्रशाषित प्रदेश रहेका छन्
  इण्डोनेशिया – गणतन्त्र इण्डोनेशिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन इण्डोनेशियामा ५ प्रान्त रहेका जुन आधिकारिक रुपले स्वयात्ता पाईसकेका छन्: एसेच, जकार्ता, योग्यकार्ता, पपुवा, र पश्चिम पपुवा.[Note ३]
  इरान – इस्लामिक गणतन्त्र इरान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  इराक – इराक गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन इराक एउटा संघ हो जसमा[Note १०][११] १८ प्रशासनिक निकाय छन्, जसमध्ये ३ वटाले इराकी कुर्दिस्तान बनाउछ ।[Note ३]
  आयरल्याण्ड[Note १७] A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  इजरायल – इजरायल राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य ३२ राज्यले मान्यता दिएको नाइथिन प्यालेस्टाइनको क्षेत्र माथि आफ्नो बलियो नियन्त्रण बनाएको छ । पूर्वी जेरुसेलमलाई इजरायलले कब्जा गरेको छ,[१२] जसलाई अन्तर्राष्ट्रिय संगठनहरूले यस कब्जालाई अमान्य भन्दै आएको छ ।[१३] इजरायलले नियन्त्रणको बेग्लै स्तर, पश्चिम बैंकमा कायम गरेको छ, र इजरायलको स्थायी नागरिक तथा सैन्य उपस्थिति गाजा पट्टीमा नाइथिन तै पनि एकहोरो मुक्ति योजनाको तहत अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको आधरमा उसले आफ्नो कब्जामा राखेको छ । [१४][१५][१६][१७][१८] ३२ संयुक्त राष्ट्र संघका सदस्य राष्ट्र (बढी अरब राष्ट्रहरू) र एसएडीआर ले मान्यता दिएको नाइथिन ।
  इटाली – इटाली गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] इटालीको ५ वटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, एओस्टा उपत्यका, फ्रीउली, सरडिनिया, सिकिली तथा सुडीट्रोल.[Note ३]
  आइभोरी कोस्ट – गणतन्त्र आइभोरी कोस्ट A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  जमैका A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन जमैका राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  जापान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  जोर्डन – जोर्डन अधिराज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  कजाख्स्तान – गणतन्त्र कजाख्स्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  केन्या – गणतन्त्र केन्या A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  किरिबाटी – गणतन्त्र किरिबाटी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  उत्तर कोरिया – जनवादी गणतन्त्र उत्तर कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain उत्तर कोरियालाई २ वटा संयुक्त राष्ट्र सँग सदस्य राष्ट्र: जापान र दक्षिण कोरियाले मान्यता दिएको नाइथिन ।[Note १८][१९]
  दक्षिण कोरिया – गणतन्त्र कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain दक्षिण कोरियाको एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, जेजू-डो[Note ३][२०] संयुक्त राष्ट्र संघको सदस्य राष्ट्र उत्तर कोरियाले दक्षिण कोरियालाई मान्यता दिएको नाइथिन । [Note १८]
ZZZकोसोभो → कोसोभो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  कुवैत – कुवैत राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  किर्गिजस्तान – गणतन्त्र किर्गिजस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लाओस – जनवादी गणतन्त्र लाओस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लात्भिया – गणतन्त्र लात्भिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  लेबनान – गणतन्त्र लेबनान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लेसोथो – लेसोथो गणराज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लाईबेरिया – गणतन्त्र लाईबेरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लिबिया – लिबिया राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन लिबियाको स्वयं घोषित एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ :[२१]
  लिचटेन्स्टाइन – लिचटेन्स्टाइनरियासत A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  लिथुआनिया – गणतन्त्र लिथुआनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  लक्जेम्बर्ग – महान डच लक्जेम्बर्ग A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  म्यासेडोनिया – गणतन्त्र म्यासेडोनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन म्यासेडोनियाको नाममा बिबाद भएको हुनाले यो राष्ट्रलाई संयुक्त राष्ट्र तथा अन्य अन्तर्राष्ट्रिय संगठनले यसलाई "पुर्व युगोस्लाभ गणतन्त्र म्यासेडोनिया "भनेर बोलाउछन् ।
  माडागास्कर – गणतन्त्र माडागास्कर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मलावी – गणतन्त्र मलावी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मलेशिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन मलेशिया एउटा संघ हो जसमा १३ राज्य तथा ३ संघिय इलाका समाहित रहेका छन् ।
  माल्दिभ्स – गणतन्त्र माल्दिभ्स A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  माली – गणतन्त्र माली A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  माल्टा – गणतन्त्र माल्टा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  मार्शल द्वीप – गणतन्त्र मार्शल द्वीप A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन संयुक्त राज्य अमेरिकाको मातहतमा नि:शुल्क संघको रुपमा संकुचित रहेको छ ।
  मौरिसनिया – इस्लामिक गणतन्त्र मौरिसनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मौरिसस – गणतन्त्र मौरिसस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन मौरिससको एउटा स्वायत्त द्वीप रहेको छ, रोड्रीगेज[Note ३]
  मेक्सिको – संयुक्त मेक्सिको राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन मेक्सिको एउटा संघ हो जसमा ३१ राज्य तथा १ संघीय जिल्ला रहेको छ ।
  माइक्रोनेसियाको संघीय राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन संयुक्त राज्य अमेरिकाको मातहतमा नि:शुल्क संघको रुपमा संकुचित रहेको छ । संघीय राज्य माइक्रोनेसिया एउटा संघ हो जसमा ४ वटा राज्य रहेका छन् ।
  मोल्डोभा – मोल्डोभा गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन मोल्डोभाको स्वयात्त क्षेत्रहरु गागौजियाट्रान्सनिसट्रिया रहेको छ,जसले पछिल्लो डी फ्याक्टो राज्यको रुप लिएको छ ।
  मोनाको – मोनाको रियासत A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मङ्गोलिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मोन्टेनेग्रो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  मोरक्को – मोरक्को राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन पश्चिमी सहाराक्षेत्र माथि मोरक्कोले आफ्नो सार्वभौमिकता दावी गर्दै आएको छ । र उसको धेरै जसो क्षेत्रमा आफ्नो नियन्त्रण पनि राखेको छ । यस माथि साहरवी अरब लोकतान्त्रिक गणतन्त्रले बिबाद उठाउदै आएको छ ।
  मोजाम्बिक – गणतन्त्र मोजाम्बिक A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
म्यानमार → बर्मा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
ZZZनागोर्नो-काराबाख → नागोर्नो-काराबाख A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  नामिबिया – गणतन्त्र नामिबिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  नाउरु – गणतन्त्र नाउरु A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  नेपाल – संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन नेपालमा ५ विकास क्षेत्र तथा १४ अञ्चल रहेको छ ।
  नेदरल्याण्ड – नेदरल्याण्ड राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] नेदरल्याण्ड राज्यले ४ वटा संबैधानिक राष्ट्रअनलाई समेटेको छ जुन हुन्:

राजा र उसको मन्त्रीहरूले राज्यको सरकार संगै उसको घटक राष्ट्रको सरकार नेदरल्याण्डको रुपमा रहेको छ । सन् २०१० नेदरल्याण्डमा रहेको सामुहिक द्वीप बिघटन पश्चात कुराकाओ र सिन्ट मार्टिन छुट्टै संबैधानिक राष्ट्र बन्यो भने अरुबालाई स्वयतता प्रदान गरियो । अन्य तीन द्वीपहरु ( बोनाएर, साबा, सिन्ट इयुस्टाटियस) नेदरल्याण्डको विशेष नगरपालिकाको रुपमा राखिएको छ ।

पुरै नेदरल्याण्ड राज्य युरोपियन युनियन भित्र पर्छ ।

  न्युजिल्यान्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन न्युजिल्यान्ड एउटा राष्ट्रमण्डल सीमा भित्र पर्दछ,[Note १] र यसको निर्भर इलाकाहरु रहेका छन्:

न्युजिल्यान्ड २ वटा सम्बन्धित राज्यप्रति जिम्मेवार छ (तर क्षेत्रमाथि कुनै अधिकार नाइथिन):

कुक द्वीप तथा नियुले ३९ राष्ट्र तथा ९ संयुक्त राष्ट्र सदस्य राष्ट्रसँग कुटनीतिक सम्बन्ध रहेको छ ।[२२][२३][२४] यिनीहरु सँग सन्धी गर्ने अधिकार संयुक्त राष्ट्रबाट प्राप्त रहेको छ । [२५] तथा यिनीहरु केही संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य समेत रहेका छन् ।

  निकाराग्वा – गणतन्त्र निकाराग्वा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन निकाराग्वाको २ वटा स्वयात्त क्षेत्र रहेको छ : अटलान्टिको सुर तथा अटलान्टिको नोर्टे[Note ३]
  नाइजर – गणतन्त्र नाइजर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  नाइजेरिया – संघीय गणतन्त्र नाइजेरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन नाइजेरिया एउटा संघ हो जसमा ३६ राज्य र १ संघीय इलाका रहेको छ ।
ZZZनियु → नियु A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
ZZZउत्तरी साइप्रस → उत्तरी साइप्रस A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
उत्तर कोरिया → उत्तर कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  नर्वे – नर्वे राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन

नर्वेको निर्भर इलाकाहरु निम्न रहेका छन्:

  ओमान – ओमान सल्तनत A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  पाकिस्तान – इस्लामिक गणतन्त्र पाकिस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन पाकिस्तान एउटा संघ हो जसमा ४ प्रान्त, १ राजधानी इलाका, र जनजातीय क्षेत्रहरु रहेका छन् । पाकिस्तान र भारतीय बीच कश्मीरमाथि बिबाद रहेको छ । पाकिस्तानले केही भागमा आफ्नो नियन्त्रन राखेको छ तर स्पष्ट रुपमा कुनै अंश माथि दावी गरेको नाइथिन, [२६][२७] किनकी यो एउटा बिबादास्पद क्षेत्रको रुपमा रहेको छ ।[२८][२९] यो नियन्त्रण २ राजनैतिक भागमा बाँडिएको छ,पाकिस्तानको उचित क्षेत्र देखि बेग्लै प्रशासित:[Note १९]
  पलाउ – गणतन्त्र पलाउ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन संयुक्त राज्य अमेरिकाको मातहतमा नि:शुल्क संघको रुपमा संकुचित रहेको छ ।
  प्यालेस्टाइन – प्यालेस्टाइन राज्य A संयुक्त राष्ट्र पर्यवेक्षक राष्ट्र; एउटा संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्यता प्राप्त B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain प्यालेस्टाइन राज्यको घोषणा भएदेखि नै 138 राष्ट्रबाट आफ्नो कुटनैतिक मान्यता प्राप्त गरेको छ । [३०] घोषित राज्यको कुनै प्रादेशिक सिमाना रहेको नाइथिन, वा घोषित राज्यको सिमानामा आफ्नो पूर्ण अधिकार पाउन सकेको नाइथिन । [३१] प्यालेस्टिनी राष्ट्रिय प्राधिकरण प्यालेस्टिनी इलाका भित्र सीमित स्वायत्त क्षेत्राधिकार चलाउछ । जुन ओस्लो समझौताको परिणामको रूपमा गठन अन्तरिम प्रशासनिक निकाय हो । विदेशी निती सम्बन्धमा, प्यालेस्टाइनको प्यालेस्टाइन लिबरेशन संगठन प्रतिनिधित्व गर्दछ । [३२] प्यालेस्टाइन युनेस्कोको सदस्यता प्राप्त गरेको छ साथै [३३] संयुक्त राष्ट्र संघको पर्यवेक्षक राष्ट्रको रुपमा पनि रहेको छ ।
  पानामा – गणतन्त्र पानामा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  पपुवा न्युगिनी – स्वतन्त्र राज्य पपुवा न्युगिनी A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन पपुवा न्युगिनी एउटा राष्ट्रमण्डल सीमा भित्र पर्दछ । [Note १] जसमा एउटा स्वयात्त क्षेत्र पर्दछ, बौगेनभिल्ले[Note ३]
  पाराग्वे – गणतन्त्र पाराग्वे A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  पेरु – गणतन्त्र पेरु A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  फिलिपिन्स – गणतन्त्र फिलिपिन्स A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन फिलिपिन्सको एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, मुस्लीम मिन्डानाओ[Note ३]
  पोल्याण्ड – गणतन्त्र पोल्याण्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  पोर्चुगल – गणतन्त्र पोर्चुगल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] पोर्चुगलको २ वटा स्वयात्त क्षेत्र रहेको छ, अजोरेसमडेइरा[Note ३]
प्रिडेनेस्ट्रोभी → ट्रान्सनिसट्रिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  कतार – कतार राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
गणतन्त्र कोरिया → दक्षिण कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
गणतन्त्र कङ्गो → गणतन्त्र कङ्गो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  रोमानिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  रसिया – रसिया संघ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन रसिया आधिकारिक रुपमा ८५ संघीय बिषयहरू  (गणतन्त्र, ओब्लास्टस, स्वयात्त कोर्गुस, संघीय शहर,तथा स्वयात्त ओब्लास्टस)को एउटा संघ हो । त्यस मध्ये थुप्रै संघीय विषयहरू जातीय गणतन्त्रबाट छन् । [Note ३]
  रुवाण्डा – गणतन्त्र रुवाण्डा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
ZZZसाहरवी अरब लोकतान्त्रिक गणतन्त्र → साहरवी अरब लोकतान्त्रिक गणतन्त्र A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  सेन्ट किट्स र नेभिस – सेन्ट क्रिस्टोफर र नेभिसको संघ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सेन्ट किट्स र नेभिस राष्ट्रमण्डल सीमा भित्र पर्दछ । [Note १][Note १०] १४ आफ्नै पादरी भएको इलाकाको एउटा संघ हो ।
  सेन्ट लुसिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सेन्ट लुसिया राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  सामोआ – स्वतन्त्र सामोआ राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  सान मारिनो – गणतन्त्र सान मारिनो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
ढाँचा:Country data साओ टोमे र प्रिन्सिपे – प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र साओ टोमे र प्रिन्सिपे A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन साओ टोमे र प्रिन्सिपेको एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, प्रिन्सिपे[Note ३]
  साउदी अरब – साउदी अरब राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  सेनेगल – गणतन्त्र सेनेगल A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  सर्बिया – गणतन्त्र सर्बिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सर्बियको २ वटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, भोजभोदिनाकोसोभो र मेतोहइजा[Note ३] यसको अधिकांश भाग गणतन्त्र कोसोभोको वास्तविक नियन्त्रणमा रहेको छ ।
  सेसेल्स – गणतन्त्र सेसेल्स A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  सेरा लियोन – गणतन्त्र सेरा लियोन A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  सिंगापुर – गणतन्त्र सिंगापुर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  स्लोभाकिया – गणतन्त्र स्लोभाक A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  स्लोभेनिया – गणतन्त्र स्लोभेनिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
  सोलोमन द्वीप A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सोलोमन द्वीप राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  सोमालिया – संघीय गणतन्त्र सोमालिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सोमालिया हाल आधिकारिक रुपमा संघीय सोमालिया सरकार (एफजीएस)को मातहतमा एउटा राष्ट्रमा विभाजित हुनुका साथै नियन्त्रण पनि त्यस भित्रमा गर्दछ । पुटल्याण्ड तथा गाल्मडग ले आफुलाई सोमालियाको स्वयात्त क्षेत्रको रुपमा घोषणा गरेको छ । (जसलाई एफजीएसले अमान्य भन्दै अस्विकार गर्दै आएको छ),[३४] जबकी सोमालील्याण्ड एउटा अपरिचित राज्यको रुपमा आफुलाई वास्तविक राज्य भन्दै आएको छ ।
ZZZसोमालील्याण्ड → सोमालील्याण्ड A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  दक्षिण अफ्रिका – गणतन्त्र दक्षिण अफ्रिका A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
दक्षिण कोरिया → दक्षिण कोरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
ZZZदक्षिण ओसेटिया → दक्षिण ओसेटिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  दक्षिणी सुडान – दक्षिणी सुडान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन दक्षिणी सुडान १० राज्यको एउटा संघ हो ।
  स्पेन – स्पेन राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] स्पेन १७ स्वायत्त सम्प्रदाय तथा २ विशेष स्वायत्त शहरमा विभाजित रहेको छ । [Note ३]
  श्रीलंका – लोकतान्त्रिक समाजवादी गणतन्त्र श्रीलंका A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन पहिले सलोनको रुपमा चिनिन्थ्यो ।
  सुडान – गणतन्त्र सुडान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन सुडान १७ राज्यहरूको एउटा संघ हो । जसमध्ये एबेई तथा काफिया किङ दक्षिणी सुडानसँग बिबादित रहेको छ ।
ZZZदक्षिणी सुडान → दक्षिणी सुडान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  सुरिनेम – गणतन्त्र सुरिनेम A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  स्वाजिल्याण्ड – स्वाजिल्याण्ड राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  स्वीडेन – स्वीडेन राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २]
   स्विजरल्याण्ड – स्विस संघ A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन स्विजरल्याण्ड २६ क्यान्टनहरूको एउटा संघ हो ।
  सीरिया – अरब गणतन्त्र सीरिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन २० संयुक्त राष्ट्र सदस्यहरूले सिरियाली जनताको वैध प्रतिनिधिको रूपमा मान्यता छ जो सिरियाली राष्ट्रिय गठबन्धन, सिरियाली गृहयुद्ध समयमा विद्रोही नियन्त्रित इलाका शासन गर्न अन्तरिम सरकार स्थापित छ ।

सिरियाको एउटा आत्म-घोषित स्वायत्त क्षेत्र छ:

ZZZताइवान (गणतन्त्र चीन) → ताइवान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  ताजिकिस्तान – गणतन्त्र ताजिकिस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन ताजिकिस्तानको एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, गोर्नो बदाखशान[Note ३]
  तन्जानिया – संयुक्त गणतन्त्र तन्जानिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन तन्जानियाको एउटा स्वायत्त क्षेत्र रहेको छ, जान्जीबार[Note ३]
  थाइल्याण्ड – थाइल्याण्ड राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
टिमोर-लेस्टो → पूर्वी टिमोर A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  टोगो – गणतन्त्र टोगो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  टोंगा – टोंगा राज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
ZZZट्रान्सनिसट्रिया → ट्रान्सनिसट्रिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A None
  ट्रिनिडाड र टोबागो – गणतन्त्र ट्रिनिडाड र टोबागो A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन ट्रिनिडाड र टोबागो को एउटा स्वयात्त क्षेत्र रहेको छ, टोबागो[Note ३]
  ट्युनिसिया – गणतन्त्र ट्युनिसिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  टर्की – गणतन्त्र टर्की A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  तुर्कमेनिस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  टुभालु A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन टुभालु राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ ।[Note १]
  युगान्डा – गणतन्त्र युगान्डा A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  युक्रेन A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  संयुक्त अरब इमिरेट्स A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन संयुक्त अरब इमिरेट्स ७ इमिरेट्सहरूको एउटा संघ हो ।
  संयुक्त अधिराज्य – ग्रेट ब्रिटेन तथा उत्तरद्वीपको संयुक्त अधिराज्य A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन युरोपियन युनियन सदस्य राष्ट्र[Note २] संयुक्त अधिराज्य राष्ट्रमण्डल सीमामा पर्दछ । [Note १] जसमा ४ संबैधानिक राष्ट्रअन: इङ्गल्याण्ड, उत्तरी आयरल्याण्ड, स्कटल्याण्ड, तथा वेल्स रहेका छन् । संयुक्त अधिराज्यको निम्न बिदेशी इलाकाहरु रहेका छन्:

व्रिटिस राजसत्ताले ३ आत्म-परिचालक पूर्ण राज्यको प्रत्यक्ष सार्वभौकिता आफुमा निहित राखेको छ:

  संयुक्त राज्य अमेरिका – संयुक्त राज्य अमेरिका A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन संयुक्त राज्य अमेरिका एउटा संघ हो जसमा ५० राज्य, १ संघीय जिल्ला, पल्मीरा एटोलको इलाका सामेल रहेको छ । संयुक्त राज्य अमेरिकाको निम्न अधिकृत क्षेत्र तथा राष्ट्रमण्डलमा आफ्नो सार्वभौमिकता रहेको छ:

यसको अन्य केही निर्जन क्षेत्रमा सार्वभौमिकता छ :

३ सार्वभौम सम्पन्न राज्य संयुक्त राज्य अमेरिकाको संकुचित नि:शुल्क संघकोरुपमा सम्बद्ध राज्य रहेका छन्:

  उरुग्वे – पूर्वी गणतन्त्र उरुग्वे A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  उज्बेकिस्तान – गणतन्त्र उज्बेकिस्तान A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन उज्बेकिस्तानको एउटा स्वयात्त क्षेत्र रहेको छ, कराकलपाक्स्तान[Note ३]
  भानुअटु – गणतन्त्र भानुअटु A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  भ्याटिकन सिटी – भ्याटिकन सिटी राज्य A "होली सी"को पदनाम अन्तर्गत पर्यवेक्षक राष्ट्र; ३ संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य तथा आइएइएको सदस्य A नाइथिन होली सीद्वारा प्रशासित, यो सार्वभौम संस्थाद्वारा १८० राष्ट्रसँग कुटनीतिक सम्बन्ध रहेको छ । [३५] होली सी आईएईए, आईटीयू, यूपीयू तथा डब्ल्युआईपीओको सदस्य हुनुका साथै संयुक्त राष्ट्रको थाइ पर्यवेक्षक ("गैह्र-सदस्य राज्य"को रुपमा) पनि रहेको छ । [३२] तथा अन्य संयुक्त राष्ट्र संगठनको बहुमुखी सदस्यता रहेको छ । भ्याटिकन सिटीको सार्वभौम नियन्त्रण आधिकारिक रुपमा पदमा रहेको पोपद्वारा हुन्छ, जो रोमन सम्प्रदायको बिशोप तथा पुर्व अधिकारी हुन्छ जुन पोपद्वारा नियुक्त गरिएका हुन्छन ।
  भेनेजुएला – बोलिभारियन गणतन्त्र भेनेजुएला A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन भेनेजुएला २३ राज्य, १ राजधानी जिल्ला, र संघीय स्वतन्त्र राज्यहरूको एउटा संघ हो ।
  भियतनाम – समाजवादी गणतन्त्र भियतनाम A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  यमन – गणतन्त्र यमन A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  जाम्बिया – गणतन्त्र जाम्बिया A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
  जिम्बावे – गणतन्त्र जिम्बावे A संयुक्त राष्ट्र सदस्य A नाइथिन
ZZZसंयुक्त राष्ट्र सदस्यपर्यवेक्षक राष्ट्र A ZZZ ZZZ
ZZZ AB B
ZZZ↓ अन्य राज्य ↓ D AAA ZZZ
  अबखाजिया – गणतन्त्र अबखाजिया D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain मान्यता दिइएको रसिया, नाउरु, निकाराग्वा, भेनेजुएला,[३६] नागोर्नो-काराबाख, दक्षिण ओसेटिया तथा ट्रान्सनिसट्रिया ।[३७] पुरै क्षेत्रमा दावा गरिएको जर्जिया ले स्वयात्त गणतन्त्र अबाखाजियाको पुरै क्षेत्रमा दावा गरेको
  कुक टापु Dसंयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य A नाइथिन न्युजिल्यान्ड सँग एउटा संघ राज्यको रुपमा रहेको छ । नियुको ४१ अन्य राज्यसँग सम्बन्ध रहेको छ । नियु संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य रहेको छ जसमा उसलाई सन्धी गर्ने विशेष अधिकार प्राप्त रहेको छ । [२५] यसले न्युजिल्यान्ड सँग राज्य प्रमुखसाझा राखेको छ भने आफ्नो नागरिकतापनि साटेको छ ।
  कोसोभो – गणतन्त्र कोसोभो Dसंयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain कोसोभोले एकतर्फी रुपमा आफुलाई सन् २००८ मा स्वतन्त्रत भएको घोषणा गर्यो र यसले संयुक्त राष्ट्र सदस्य 112बाट कुटनैतिक मान्यता प्राप्त गरेको छ र ताइवान देखि विशेष मान्यता पनि प्राप्त गरेको छ । संयुक्त राष्ट्र संघ सुरक्षा परिषदको प्रस्ताव १२४४ बमोजिम, कोसोभो कोसोभोमा संयुक्त राष्ट्रको अन्तरिम प्रशासन मिशनको प्रशासन अन्तर्गत औपचारिकता प्राप्त गरेको छ । सर्भियाले कोसोभोमा आफ्नो सार्वभौमिकता दावी कायमै राखेको छ । अन्य संयुक्त राष्ट्र सदस्यहरु र गैह्र संयुक्त राष्ट्र सदस्यहरुले सर्भियाले जारी राखेको दावीलाई समर्थन जनाउदै आएको छ । कोसोभो अंतर्राष्ट्रीय मॉनीटरी फंड तथा विश्व बैंकको सदस्य रहेको छ । गणतन्त्र कोसोभोको लगभग सबै क्षेत्रमा वास्तविक अधिकार रहेको छ तर उत्तर कोसोभोमा उसको आधिपत्यता कम रहेको छ ।
  नागोर्नो-काराबाख – गणतन्त्र नागोर्नो-काराबाख D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain एउटा वास्तविक स्वतन्त्र राज्य,[३८][३९][४०] अबखाजिया,[४१] दक्षिण ओसेटिया[४१] तथा ट्रान्सनिसट्रियाबाट मान्यता प्राप्त गरेको छ ।[४१][४२] अजरबैजानद्वारा पुरै क्षेत्रमा दावा गरिएको छ ।[४३]
  नियु Dसंयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य A नाइथिन न्युजिल्यान्ड सँग एउटा संघ राज्यको रुपमा रहेको छ । नियुको १० अन्य राज्यसँग सम्बन्ध रहेको छ । नियु संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य रहेको छ जसमा उसलाई सन्धी गर्ने विशेष अधिकार प्राप्त रहेको छ । [२५] यसले न्युजिल्यान्ड सँग राज्य प्रमुखसाझा राखेको छ भने आफ्नो नागरिकतापनि साटेको छ ।
  उत्तरी साइप्रस – टुर्किस गणतन्त्र उत्तरी साइप्रस D सदस्यता नाइथिन साइप्रसद्वारा दावा गरिएको टर्कीद्वारा "टर्कीश साइप्रस राज्य"को रुपमा मात्र मान्यता प्राप्त गरेको छ । यो राज्य इस्लामिक संगठन तथा आर्थिक संघको पर्यवेक्षकको रुपमा रहेको छ । गणतन्त्र साइप्रसले यसको पुरै इलाकामा आफ्नो दावा गरेको छ ।[४४]
  साहरवी अरब लोकतान्त्रिक गणतन्त्र D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain केही चरणमा मान्यता पाएको 84 संयुक्त राष्ट्र सदस्य तथा 43 राष्ट्र जसले गर्दा उसको आधिकारिक मान्यता विचाराधीन अवस्थामा रहेको छ । यो राष्ट्र सन् २००५ को एसियाली-अफ्रिकी सम्मेलनमा अफ्रिकन युनियनको गठन र एसियाली-अफ्रिकी रणनीतिक साझेदारीको संस्थापक सदस्य हो । जुन क्षेत्रमा यसको अधिकार रहेको छ त्यसलाई खुल्ला क्षेत्र भन्ने गरिन्छ, जसलाई मोरक्कोले दक्षिणी प्रान्तको रुपमा दावा गरेको छ । यसको बदलामा, सहरावी अरब लोकतान्त्रिक गणतन्त्रले मोरक्कोको नियन्त्रित मोरक्कन पर्खालको पश्चिममा रहेको पश्चिमी सहाराको अंश माथि दाबी गर्दै आएको छ । यसको सरकार टिनडफ, अल्जेरियामा निर्वासित रहेको छ ।
  सोमालील्याण्ड – गणतन्त्र सोमालील्याण्ड D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain एउटा वास्तविक स्वतन्त्र राज्य,[३८][४५][४६][४७][४८] अन्य राज्यबाट कुतिनितिक रुपमामान्यता प्राप्त गरेको नाइथिन । पुरै क्षेत्रमा संघीय गणतन्त्र सोमालियाद्वारा दावा गरिएको छ ।[४९]
  दक्षिण ओसेटिया – गणतन्त्र दक्षिण ओसेटिया D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain एउटा वास्तविक स्वतन्त्र राज्य,[५०] मान्यता प्राप्त रसिया, निकाराग्वा, नाउरु, भेनेजुएला,[३६] अब्खाजिया, नागोर्नो-काराबाख, तथा ट्रान्सनिसट्रिया[३७] जर्जियाद्वारा दक्षिण ओसेटियाको रुपमा पुरै क्षेत्रमा दावा गरिएको छ ।[५१]
  ताइवान – गणतन्त्र चीन[Note ७] D पर्यवेक्षकको रुपमा १ संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य "चाइनिज ताइपेइ"को नामले B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain सन् १९४९ देखि जनवादी गणतन्त्र चीन सँग आफ्नो राज्यको मान्यताको लागि ताइवान लड्दै छ । चीनले ताइवान टापु तथा उ सँग आबद्ध रहेका टापु क्युमे,मात्सु.द प्रटास तथा स्पार्टली टापु माथि नियन्त्रण राख्दै आएको छ ।[Note २०] मुख्यभुमिमा चीनले आफ्नो दावा त्याग गरेको नाइथिन । [५२] गणतन्त्र चीन 14 संयुक्त राष्ट्र सदस्य तथा होली सी

20 September 2019द्वारा मान्यता प्राप्त गरेको छ तर गणतन्त्र चीनको पुरै इलाकामा जनवादी गणतन्त्र चीनले आफ्नो दावा गरेको छ । [Note ९] गणतन्त्र चीनले विभिन्न छद्मनामलेअन्तर्राष्ट्रिय संगठनमा भागेदारीगर्दै आएको छ । उपयुक्त रुपमा "चाइनिज ताइपेइ" तथा डब्लुटिओमा उसको पूर्ण सदस्यता रहेको छ । जनवादी गणतन्त्र चीनको संयुक्त राष्ट्रमा सन् १९४५ देखि १९७१ पूर्ण योग्यता भएकोले उसले भिटोको प्रयोग गरेर यस क्षेत्रमा आफ्नो आधिपत्य जमाउदै आएको छ । हेर्नुहोस चीन तथा संयुक्त राष्ट्र संघ

  ट्रान्सनिसट्रिया – प्रिड्नेसट्रोभियन मोल्डोभियन गणतन्त्र D सदस्यता नाइथिन B Claimed by Georgia Claimed by North Korea Claimed by Serbia Claimed by Somalia Claimed by the People's Republic of China Claimed by the Republic of China Claimed by South Korea Claimed by Azerbaijan Claimed by the Republic of Cyprus Disputed by Israel Claimed by Mauritius Claimed by Morocco Claimed by Moldova Claimed by Mali Claimed by Spain एउटा बास्तविक स्वतन्त्र राज्य,[३८] मान्यता प्रदान गरेको अबखाजिया, नागोर्नो-काराबाख, तथा दक्षिण ओसेटिया[३७] मोल्डोभाद्वारा ट्रान्सनिसट्रिया प्रादेशिक एकाइको रुपमा पुरै क्षेत्रमा दावा गरेको छ । [५३]
ZZZ↑ अन्य राज्य ↑ D ZZZ ZZZ
ZZZZ ZZZZ ZZZZ
आदर्श "संयुक्त राष्ट्र प्राणाली भित्र सदस्यता" स्तम्भ
  संयुक्त राष्ट्र सदस्य
  संयुक्त राष्ट्र पर्यवेक्षक राष्ट्र
  संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको सदस्य
  संयुक्त राष्ट्र विशिष्टीकृत संस्थाको पर्यवेक्षक
  संयुक्त राष्ट्रमा सदस्यता नभएको
आदर्श "सार्वभौमिकता बिबाद"स्तम्भ
  निर्विवाद सार्वभौमिकता
  सार्वभौमिकता बिबाद


सन्दर्भ सुचीअन सम्पादन

  1. "Andorra country profile", BBC News. छाड्डिबार पुग्या मिति:8 November 2011.
  2. Pakistan Worldview – Report 21 – Visit to Azerbaijan Archived 2009-02-19 at the Wayback Machine. Senate of Pakistan — Senate foreign relations committee, 2008
  3. Nilufer Bakhtiyar: "For Azerbaijan Pakistan does not recognise Armenia as a country" 13 September 2006 [14:03] – Today.Az
  4. "Pakistan the only country not recognizing Armenia – envoy", News.Az, February 5, 2014. छाड्डिबार पुग्या मिति:February 17, 2014. “We are the only country not recognizing Armenia as a state.”
  5. Europa, retrieved 28 February 2011
  6. "Myanmar gets new flag, official name, anthem", Reuters, 21 October 2010. छाड्डिबार पुग्या मिति:22 October 2010.
  7. कोमोरोसको संबिधान, धारा १
  8. Andreas S. Kakouris. "Cyprus is not at peace with Turkey", CNN, July 9, 2010. छाड्डिबार पुग्या मिति:May 17, 2014. “Turkey stands alone in violation of the will of the international community. It is the only country to recognize the "TRNC" and is the only country that does not recognize the Republic of Cyprus and its government.”
  9. See Republic of Turkey Ministry for European Union Affairs Archived 2015-09-26 at the Wayback Machine. Retrieved June 12, 2012.
  10. ग्रीसको संबिधान, धारा १०५
  11. Source: Iraqi constitution
  12. Knesset website, Basic Law: Jerusalem, Capital of Israel
  13. "Disputes – International". CIA World Factbook. Archived from the original on 16 November 2017. Retrieved 8 November 2011.
  14. Gold, Dore; Institute for Contemporary Affairs (26 August 2005). "Legal Acrobatics: The Palestinian Claim that Gaza is Still "Occupied" Even After Israel Withdraws". Jerusalem Issue Brief, Vol. 5, No. 3. Jerusalem Center for Public Affairs. Retrieved 2010-07-16.
  15. Bell, Abraham (28 January 2008). "International Law and Gaza: The Assault on Israel's Right to Self-Defense". Jerusalem Issue Brief, Vol. 7, No. 29. Jerusalem Center for Public Affairs. Retrieved 2010-07-16.
  16. Ministry of Foreign Affairs of Israel (22 January 2008). Address by Foreign Minister Livni to the 8th Herzliya Conference. प्रेस रिलीज़. http://www.mfa.gov.il/MFA/Government/Speeches+by+Israeli+leaders/2008/Address+by+FM+Livni+to+the+8th+Herzliya+Conference+22-Jan-2008.htm?DisplayMode=print. अन्तिम पहुँच मिति: 2010-07-16. 
  17. Salih, Zak M. (17 November 2005). "Panelists Disagree Over Gaza's Occupation Status". University of Virginia School of Law. Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 2010-07-16.
  18. "Israel: 'Disengagement' Will Not End Gaza Occupation". Human Rights Watch. 29 October 2004. Retrieved 2010-07-16.
  19. "Treaty on Basic Relations between Japan and the Republic of Korea". Retrieved 2008-10-27.
  20. Keun Min. "Greetings". Jeju Special Self-Governing Province. Retrieved 2010-11-10.
  21. "East Libya declares self-government", Al Jazeera, November 3, 2013. छाड्डिबार पुग्या मिति:November 5, 2013.
  22. Federal Foreign Office of Germany (November 2009). "Beziehungen zu Deutschland". Government of Germany. Retrieved 2010-07-16. For more information, see Foreign relations of the Cook Islands.
  23. China Internet Information Centre (13 December 2007). "Full text of joint communique on the establishment of diplomatic relations between China and Niue". Xinhua News Agency. Retrieved 2010-07-16.
  24. Republic of Nauru Permanent Mission to the United Nations. "Foreign Affairs". United Nations. Retrieved 2010-07-16.
  25. २५.० २५.१ २५.२ http://untreaty.un.org/cod/repertory/art102/english/rep_supp8_vol6-art102_e_advance.pdf
  26. Constitution of Pakistan, Art. 1.
  27. Aslam, Tasnim. "'Pakistan Does Not Claim Kashmir As An Integral Part...'", The Outlook Group, 11 December 2006.
  28. Williams, Kristen P. (2001). Despite nationalist conflicts: theory and practice of maintaining world peace. Greenwood Publishing Group. pp. 154–155. ISBN 978-0-275-96934-9.
  29. Pruthi, R.K. (2001). An Encyclopaedic Survey Of Global Terrorism In 21St Century. Anmol Publications Pvt. Ltd. pp. 120–121. ISBN 978-81-261-1091-9.[permanent dead link]
  30. Palestine Liberation Organization. "Road For Palestinian Statehood: Recognition and Admission". Negotiations Affairs Department. Retrieved 2011-07-28.
  31. See the following on statehood criteria:
  32. ३२.० ३२.१ "Non-member States and Entities". United Nations. 29 February 2008. Retrieved 30 August 2010.
  33. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. "Arab States: Palestine". United Nations. Retrieved 3 December 2011.
  34. Weller, Marc; Nobbs, Katherine (2010). Asymmetric Autonomy and the Settlement of Ethnic Conflicts. Philadelphia, United States: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-4230-0.
  35. "Bilateral relations of the Holy See". Holy See website. Retrieved 2012-06-05.
  36. ३६.० ३६.१ "Chavez Backs Abkhazia, South Ossetia", 27 July 2010. छाड्डिबार पुग्या मिति:5 June 2011.
  37. ३७.० ३७.१ ३७.२ "Абхазия, Южная Осетия и Приднестровье признали независимость друг друга и призвали всех к этому же" (in Russian). newsru.com. 2006-11-17. Retrieved 2011-06-05.CS1 maint: unrecognized language (link)
  38. ३८.० ३८.१ ३८.२ Ker-Lindsay, James (2012). The Foreign Policy of Counter Secession: Preventing the Recognition of Contested States. Oxford University Press. p. 53. ...there are three other territories that have unilaterally declared independence and are generally regarded as having met the Montevideo criteria for statehood but have not been recognized by any states: Transnistria, Nagorny Karabakh, and Somaliland.
  39. Krüger, Heiko (2010). The Nagorno-Karabakh Conflict: A Legal Analysis. Springer. p. 55. ISBN 978-3-642-11787-9.
  40. Nikoghosyan, Hovhannes. "Kosovo ruling implications for Armenia and Azerbaijan", Hareyan Publishing, LLC, August 2010. छाड्डिबार पुग्या मिति:2011-04-17.
  41. ४१.० ४१.१ ४१.२ Вице-спикер парламента Абхазии: Выборы в НКР соответствуют всем международным стандартам: "Абхазия, Южная Осетия, НКР и Приднестровье уже давно признали независимость друг друга и очень тесно сотрудничают между собой", – сказал вице-спикер парламента Абхазии. ... "...Абхазия признала независимость Нагорно-Карабахской Республики..." – сказал он."
  42. "In detail: The foreign policy of Pridnestrovie". Pridnestrovie. 2010-05-26. Archived from the original on 2008-05-11. Retrieved 2010-06-29.
  43. See Regions and territories: Nagorno-Karabakh (17 January 2006). BBC News. Retrieved January 17, 2006.
  44. See The World Factbook|Cyprus Archived 2018-12-26 at the Wayback Machine. (10 January 2006). Central Intelligence Agency. Retrieved January 17, 2006.
  45. "Self-Determination, Sovereignty, and the Failure of States: Somaliland and the Case for Justified Secession" (PDF). Minnesota Journal of International Law. 19:2: 380–381. 2010. Archived from the original (PDF) on 2013-09-27. Retrieved 2016-05-01. Considering each of these factors, Somaliland has a colorable argument that it meets the theoretical requirements of statehood. ... On these bases, Somaliland appears to have a strong claim to statehood.
  46. International Crisis Group (23 May 2006). "Somaliland: Time for African Union leadership" (PDF). Africa Report (110): 10–13. Archived from the original (PDF) on 2011-07-20. Retrieved 2011-04-19
  47. Mesfin, Berouk (September 2009). "The political development of Somaliland and its conflict with Puntland" (PDF). ISS Paper. Institute for Security Studies (200): 8. Retrieved 2011-04-19
  48. Arieff, Alexis. "De Facto Statehood? The Strange Case of Somaliland" (PDF). Yale Journal of International Affairs (Spring/Summer 2008). Archived from the original (PDF) on 2011-12-13. Retrieved 2011-04-17
  49. See Regions and territories: Somaliland (30 December 2005). BBC News. Retrieved January 17, 2006.
  50. Jansen, Dinah (2009). "The Conflict between Self-Determination and Territorial Integrity: the South Ossetian Paradigm" (PDF). Geopolitics vs. Global Governance: Reinterpreting International Security. Centre for Foreign Policy Studies, University of Dalhousie: 222–242. ISBN 978-1-896440-61-3
  51. "Russia condemned for recognizing rebel regions", Cable News Network, 2008-08-26. छाड्डिबार पुग्या मिति:2008-08-26.
  52. "Ma refers to China as ROC territory in magazine interview", Taipei Times, 2008-10-08.
  53. 'See Regions and territories: Trans-Dniester (13 December 2005). BBC News. Retrieved January 17, 2006.


उद्दरण त्रुटी: <ref> tags exist for a group named "Note", but no corresponding <references group="Note"/> tag was found