डोटेली भाषा
डोट्याली भाषा भण्या पैलिका दिनको डोटी राज्यमाञि बोलिन्या भाषा हो। नेपालमि पड्न्या अइलको सुदूर पश्चिमको क्षेत्र मध्यकालीन डोटी राज्य थ्यो। डोटेली /डोट्यालि भाषा एक स्वतन्त्र भाषा हो । यै भाषालाइ नेपाली भाषाको उद्गम भाषा लै भन्ना छन् । डोटेली भाषा नेपालमाइ बोलिन्या प्रमुख भाषाअन मध्ये एक हो। यै भाषाले स्वतन्त्र भाषाका रूपमाइ iso code no 639-3 DOTYALI[dty] समेत पाया छ। [३]
| डोटेली | |
|---|---|
| Dotyali/Doteli | |
| मातृभाषी | नेपाल |
| क्षेत्र | नेपालको सुदुरपश्चिमाञ्चल र मध्यपश्चिमाञ्चलका जिल्लाहरु |
मातृभाषी वक्ताअन | २.५ मिलियन (लगभग २५ लाख) |
| देवनागरी | |
| आधिकारिक स्थिति | |
माइ आधिकारिक भाषा | धारा ५ भाग १ अनुसार अन्तरिम संबिधान नेपाल २०६३ (२००७):[१] |
| भाषा सङ्केतअन | |
| ISO 639-3 | dty |
| ग्लोट्टोलग | doty1234[२] |
बोलिन्या ठौर
सम्पादनयो नेपालका सुदूरपश्चिममाई रे मध्यपश्चिमाञ्चलका जिल्लाअनमी बोलिन्या गरिन्छ।
डोटेली भाषा रे नेपाली भाषामी फरक
सम्पादन| डोटेली भाषा | नेपाली भाषा |
|---|---|
| जनजाइ | नजानुहोस् |
| नाइथिन | छैन |
| बेलि | हिजो |
| बासा | साँझ |
| द | एऽऽ |
| जनबस | नबस्नुहोस् |
| झिक्क, मैथ | धेरै |
| नानो | सानो |
| कैखाइ | कसलाई |
| नान | अलिकती |
| कैको | कसको |
| ब्यानल | बिहान |
| धइ | खै |
| नानका | साना साना |
| ठौर | ठाउँ |
| पोरु | अस्ति |
| बौजु | भाउजु |
| काकी | कान्छी आमा |
| गोसि | देवर/नन्द |
| पुसाइ | फुपाजु |
| पुइजु | फुपू |
| काजी | भाइ /बहिनी |
| जत्काल | सुत्केरी |
| चेलो | छोरा |
| चेली | छोरी |
| तम | तपाईं /तिमी |
| तलि | तल |
| आँसि | हँसिया |
| तिखुन | बन्चरो |
| बेल्चो | साबेल |
| बौसो | कुटो |
| मल्लो | माथिल्लो |
| रुप्या | रुपियाँ |
| जतरा | जाँतो |
| धुलो | पिठो |
| बिल्लो | बिरालो |
| बल्ल | गोरु |
| ठण्ड | चिसो |
| झगुलो | फ्रग |
| इजा | आमा |
| कइंसि | सानी आमा |
| बुनु | बाली छर्नु |
| बर्यात | बिहे |
| बैकान | पुरुष |
| बैकिनी | महिला |
| स्याणी | स्वास्नी |
| मान्सु | मान्छे |
| निको | सञ्चो, राम्रो |
| छकला | दिउसो |
| उइले | उसले |
| उनरो | उनको |
| जनगर | नगर |
| जाबर | रौ |
| दार | ढोका |
| आदो | अदुवा |
| आम | आँप |
| चौको | पिर्का |
| केला | केरा |
| चोखिउन | भुटुन |
| तमाख | त्म्बाखु |
| सुईना | सपना |
| सोराई, समराई | माया |
| हिट | हिड |
| मुइले | मैले |
| भाईर | बाहीर |
| भितर | भित्र |
| जाँत | जात्रा |
डोटेली भाषाका पत्रिका
सम्पादनडोटेली भाषामी प्रकाशीत हुन्या पत्र-पत्रिका नाउ :
- १. चिनारी सम्पादक एन के जोशी धनगढी
- २. गुगुल्डि साहित्यिक मासिक २०५४ बटि है लगातार प्रकाशित सम्पादक, वीरवहादुर चन्द विश्राम, महेन्द्रनगर कञ्चनपुर ।
- गुगुल्डि साहित्यिक मासिक पत्रिकाका अइलसम्म ३३० अंक प्रकाशित होइ सकि रयान। यै पत्रिका प्रकाशन गद्दाकि लेखा गुगुल्डि वाङमय प्रतिष्ठान २०७५ स्थापित होइ रैछ। प्रतिष्ठानले गुगुल्डि प्रकाशन सङ्ङै भाषा, साहित्य, संस्कृति का क्षेत्रमाइ काम गरन्छ। यसका संस्थापक अध्यक्ष वीरबहादुर चन्द विश्राम रे सचिव जगदीश ओझा छन्।
- ३. प्याउली सम्पादक डा टेकराज पन्त, महेन्द्रनगर कञ्चनपुर।
- ४. घुगुती सम्पादक देवराज भट्ट शर्मा, महेन्द्रनगर कञ्चनपुर।
- ५. स्वराई डडेलधुरा ।
- ६. रामराज्य सम्पादक पञ्चमराज भट्ट कार्यकारी सम्पादक जगदीश ओझा, महेन्द्रनगर कञ्चनपुर।
सन्दर्भ सामग्रीअन
सम्पादन- ↑ नेपालको अन्तरिम संबिधान २०६३
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). http://glottolog.org/resource/languoid/id/doty1234
|chapterurl=missing title (help). Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. - ↑ "आधिकारिक भाषा सारांश, केन्द्रिय तथ्यांक बिभाग, नेपाल" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-12-02. Retrieved 2019-04-05.
भाइरा लिङ्कअन
सम्पादन- डोट्याली भाषाको राठपाठ खोज्दै गर्दा Archived 2021-02-14 at the Wayback Machine.
