हरिप्रसाद 'गोर्खा' राई

हरिप्रसाद 'गोर्खा' राई (सन् १९१४ - सन् २००५) भारतमी बसोबास भएका नेपाली भाषासेवी हुन्। उनी हरेक सन्दर्भमी नेपाल रे नेपाली भाषाको कुरा उठाउँथे। ओखलढुंगाबाटी बाजे पुस्तामी नागाल्यान्ड गएका हरिप्रसादले आफू गोर्खाली भएको चिनाउन 'गोर्खा'को जोडेका हुन्।

जीवनी

राईको जन्म बाबु धनराज राई रे आमा यशोदा राईका सुपुत्रका रूपमी कोहिमा, नागाल्यान्ड, भारतमी सन् १९१४ जुलाई १५ तारिखका दिन भएको हो। उनको निधन ९२ वर्षको उमेरमी सन् २००५ नोभेम्बर १४ मी भएको थियो। सन् १९५९ आकाशवाणी गुहाटीबाटी नेपाली सेवा सुरु गर्ने श्रेय गोर्खा राईलाई जान्छ।

कृतिहरू

उनको पहिलो रचना सन् १९३३ मी शारदामी प्रकाशित भएको थियो। उनका मौलिक कृतिहरूः

• बाबरी (कवितासङ्ग्रह, वि.सं. २०३४)
• यहाँ बदनाम हुन्छ (कथासङ्ग्रह, वि.सं. २०३१)
• मनचरीको बोली (कवितासङ्ग्रह, वि.सं. २०३५)
• हरिप्रसाद 'गोर्खा' राईका कथाहरू (कथासङ्ग्रह)

उनीद्वारा सम्पादित, अनूदित रे फुटकर कृतिहरूः

• कल्याणी (अर्द्ध वार्षिक)
• इन्द्रेनी (वार्षिक हस्तलिखित)
• मुखपत्र (डिमापुर साहित्य-सभा)
• कोहिमा साहित्य सभाको मुखपत्र
• पशुपति (हस्तलिखित)
• कोपिला (हस्तलिखित)
• सरस्वती (हस्तलिखित)
• वाणी (हस्तलिखित, सम्पादन)
• विभिन्न पत्रपत्रिकाहरूमा कथा, कविता, लेख, निबन्ध आदि

पुरस्कार

छ दशकभन्दा बढी समयदेखि अविच्छिन्न रूपले नेपाली भाषा रे साहित्यको संवर्द्धनका निमित्त विभिन्न माध्यमबाटी उल्लेखनीय सेवा प्रदान गरिरहेबापत उनलाई २०५२ सालको जगदम्बाश्री पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो। त्यसबाहेक उनले पदकप्रसाद ढुंगाना स्मृति पुरस्कार, सिक्किमबाटी सन् १९९५मी भाषिक मान्यता पुरस्कार पाएका थिए।

बाहिरी लिङ्कहरू

• मदन पुरस्कार गुठी
• हरिप्रसाद गोर्खा राईद्वारा लेखिएका पुस्तकहरू
• गोर्खा राई रहेनन्
• असम पूर्वाञ्चल भारतको नेपाली कविताको विकासक्रम