इन्दिरा गान्धी

इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी (१९ नोभेम्बर १९१७ - ३१ अक्टोबर १९८४) एक भारतीय राजनीतिज्ञ थिइन् जसले १९६६ देखि १९७७ रे फेरि १९८० देखि १९८४ मी उनको हत्यासम्म भारतको तेस्रो प्रधानमन्त्रीको रूपमी सेवा गरिन्। उनी भारतको पहिलो रे आजसम्म, एकमात्र महिला प्रधानमन्त्री, रे भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसको नेताको रूपमी भारतीय राजनीतिमी केन्द्रीय व्यक्तित्व थिइन्। गान्धी भारतका प्रथम प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरूकी छोरी रे राजीव गान्धीकी आमा थिइन्।

इन्दिरा गान्धी
गान्धी १९८३ मी
जन्म	इन्दिरा प्रियदर्शिनी नेहरू १९ नोभेम्बर १९१७ इलाहाबाद, आगरा रे अवधको संयुक्त प्रान्त, ब्रिटिश भारत
मृत्यु	३१ अक्टोबर १९८४ (उमेर ६६) नयाँ दिल्ली, दिल्ली, भारत
मृत्युको कारण	हत्या
स्मारक	शक्ति स्थल
राष्ट्रियता	भारतीय
नागरिकता	भारतीय
पेशा	राजनीति
जिवनसाथी	फिरोज गान्धी
सन्तान	राजीव गान्धी (छोरा) सञ्जय गान्धी (छोरा)
मातापिता	जवाहरलाल नेहरू (पिता) कमला नेहरू (आमा)
पुरस्कार	भारत रत्न
हस्ताक्षर

इन्दिरा गान्धीलाई उनको कार्यकालमी विश्वको सबैभन्दा शक्तिशाली महिलाको रूपमी सम्झिन्छ। [१][२][३] उनका समर्थकहरूले भूराजनीतिक प्रतिद्वन्द्वी चीन रे पाकिस्तान, हरित क्रान्ति, 1980 को प्रारम्भमी बढ्दो अर्थतन्त्र, रे उनको गरिबी-विरोधी अभियान जसले उनलाई "मदर इन्दिरा" (भारत माताको उपनाम) भनेर चिनिने नेतृत्व गरेको थियो भनी उनको नेतृत्वलाई उद्धृत गर्दछ। देशका गरिब रे ग्रामीण वर्गका बीचमी। यद्यपि, आलोचकहरूले आपतकालिन समयमी उनको भारतको अधिनायकवादी शासनलाई टिप्पणी गर्छन्। 1999 मी, गान्धीलाई बीबीसी द्वारा आयोजित एक अनलाइन सर्वेक्षणमी "वुमन अफ द मिलेनियम" नाम दिइएको थियो। [४]

इन्दिरा गान्धी, जवाहरलाल नेहरू, राजीव गान्धी रे सञ्जय गान्धी

प्रारम्भिक जीवन

अल्बर्ट आइन्स्टाइनसँग इन्दिरा गान्धी रे नेहरू

इन्दिरा गान्धीको जन्म इन्दिरा नेहरू, इलाहाबादमी १९ नोभेम्बर १९१७ मी कश्मीरी पण्डित परिवारमी भएको थियो। [५] उनका बुबा, जवाहरलाल नेहरू, ब्रिटिश शासनबाटी स्वतन्त्रताको आन्दोलनमी एक अग्रणी व्यक्तित्व थिए, रे भारतको डोमिनियन (रे पछि गणतन्त्र) को पहिलो प्रधानमन्त्री बने। उनी एक्ली सन्तान थिइन् (उनको सानो भाइ थियो जसको सानैमी मृत्यु भयो), रे इलाहाबादको ठूलो पारिवारिक सम्पत्ति, आनन्द भवनमी उनकी आमा कमला नेहरूसँग हुर्किएकी थिइन्। १९३० मी, नेहरू परिवारले भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसलाई हवेली दान दिए, रे यसलाई स्वराज भवन (स्वतंत्रताको घर) नाम दिए। उनले १९४२ मी २५ वर्षको उमेरमी फिरोज गान्धीसँग विवाह गरिन् । सन् १९६० मी हृदयघातका कारण फिरोजको मृत्यु नहुँदासम्म उनीहरुको विवाह १८ वर्षसम्म चलेको थियो ।[६] [७] उनीहरुका दुई छोरा थिए– राजीव रे सञ्जय । सुरुमी, उनको कान्छो छोरा सञ्जय उनको छनोट उत्तराधिकारी थिए, तर जुन 1980 मी एक उडान दुर्घटनामी उनको मृत्यु पछि, गान्धीले उनको अनिच्छुक जेठो छोरा राजीवलाई पाइलटको जागिर छोड्न रे फेब्रुअरी 1981 मी राजनीतिमी प्रवेश गर्न मनाए।

State honours

सजावट		देश	मिति	नोट	सन्दर्भ
	भारत रत्न	भारत	१९७१	भारत को सर्वोच्च नागरिक सम्मान।
	लेनिन शान्ति पुरस्कार	Soviet Union	१९८५	यो सोभियत सरकार द्वारा नियुक्त प्यानल द्वारा सम्मानित गरिएको थियो।
	बंगलादेश स्वतन्त्रता सम्मान	बंगलादेश	2011	बंगलादेशको सर्वोच्च सम्मान विदेशी प्रतिष्ठित व्यक्तिहरूलाई प्रदान गरिएको छ।

मरणोपरान्त सम्मान

• बंगलादेश स्वतन्त्रता सम्मान, गैर-राष्ट्रियहरूका लागि बंगलादेशको सर्वोच्च नागरिक सम्मान।
• सबैभन्दा दक्षिणी इन्दिरा पोइन्ट (6.74678°N 93.84260°E) गान्धीको नाममी राखिएको छ।
• इन्दिरा आवास योजना, ग्रामीण गरिबहरूका लागि केन्द्रीय सरकारको कम लागतको आवास कार्यक्रम, उनको नाममी राखिएको थियो।

उनको सम्मानमी नयाँ दिल्लीको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको नाम इन्दिरा गान्धी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल राखिएको छ।

• इन्दिरा गान्धी नेशनल ओपन युनिभर्सिटी, विश्वको सबैभन्दा ठूलो विश्वविद्यालय, पनि उनको नाममा राखिएको छ।
• भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस 1985 मी वार्षिक इन्दिरा गान्धी पुरस्कार फर राष्ट्रिय एकता को स्थापना, उनको पुण्यतिथिमी उनको स्मृतिमी दिइयो।
• इन्दिरा गान्धी मेमोरियल ट्रस्टले पनि वार्षिक इन्दिरा गान्धी पुरस्कार गठन गर्‍यो।

फिरोज रे इन्दिरा गान्धीको चित्र