हरितगृह ग्याँस तसो ग्याँस हो जै ले तापीय इन्फ्रारेड श्रेणि मी पड्ड्या रेडियन्ट शक्ति लाइ अवशोषित रे उत्सर्जन अद्दान। हरितगृह ग्याँस ले हरितगृह प्रभाव पैदा अद्दान।[१] ग्रह का वातावरण या जलवायु मी परिवर्तन रे अंततः भूमण्डलीय ऊष्मीकरण कि न्युति उत्तरदायी हनान। प्राथमिक हरितगृह ग्याँस कार्बन डाइअक्साइड (CO
2
), नाइट्रस अक्साइड (N
2
O
), मिथेन (CH
4
), क्लोरो-फ्लोरो कार्बन, पानी को बाफ (H
2
O
), ओजोन (O3) हन। यदि हरितगृह ग्याँस नहुन्याहन भँण्या पिर्थिबि का सतह को औषत तापक्रम −18 °C (0 °F),[२] हुनेइ थ्यो; जो अच्याल 15 °C (59 °F) छ।[३][४][५] शुक्र, मङ्गल रे टाइटन ग्रह का वायुमण्डल मी लगै हरितगृह ग्याँस पायीनान।

पिर्थिबि का सतह मी हरितगृह ग्याँसअन ले सिर्जित सौर्य विकिरण को हरितगृह प्रभाव
सन् २०११ मी जलवायु परिवर्तन मी भूमिका खेल्ल्या विभिन्न योगदानकर्ताअन को रेडियोधर्मी बल, पाँचवाँ आइपिसिसि मूल्याङ्कन प्रतिवेदन का अन्सारअ।.

औद्योगिक क्रान्ति (सन् १७५० तिर) पछा का मानवीय कृयाकलापअन ले पिर्थिबि का वायुमण्डल मी कार्बनडाइअक्साइड का सान्द्रता मी ४५% ले बड़ोत्तरि होइरछ, सन् १७५० मी २८० पिपियम बठेइ सन् २०१९ मी ४१५ पिपियम सम्म।[६] छाड्डीबारः कार्बन डाइअक्साइड को वायुमण्डलीय सान्द्रता इति जेदा ३० लाख वर्ष है पैली थ्यो।[७] उत्सर्जित आधा है जेदा ग्याँस को खपत कार्बन चक्र मी शामिल विभिन्न प्राकृतिक प्रक्रिया मी हुनाहुनाइ लै यो वृद्धि होइरैछच।[८][९] जेदा जसो मानवजनित कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन जैविक इन्धन का दहन बठेइ निकलन्छ, खास अरिबर कोइला, तेल रे प्राकृतिक ग्याँस; येइ मी वनविनाश, जमीनी प्रयोग मी बदलाव, भूक्षय रे कृषि (पशुधन) को लगै हिस्सा छ।[१०][११] मानवजनित मिथेन ग्याँस उत्सर्जन का मुख्य स्रोत पशुपालन हो जै पछा ग्याँस, तेल, कोइला रे और उद्योग, ठोस फोहर, फोहर पानि रे धान उत्पादन का बगत लै येइ ग्याँस को उत्सर्जन हन्छ।[१२]

अइल का उत्सर्जन दर ले सन् २०३६ सम्म तापक्रम 2 °C (3.6°F) ले बड़ि सकन्छ जै लाइ मौसम परिवर्तन सम्बन्धि संयुक्त राष्ट्र संघ का अन्तर सरकारी प्यानल (IPCC) ले "खतरा" को मल्लो तह भँणिबर घोषणा अरिराइछ।[१३]

सन्दर्भअन सम्पादन

  1. "IPCC AR4 SYR Appendix Glossary" (PDF). Archived from the original (PDF) on 17 November 2018. Retrieved 14 December 2008.
  2. "NASA GISS: Science Briefs: Greenhouse Gases: Refining the Role of Carbon Dioxide". www.giss.nasa.gov. Archived from the original on 2016-05-03. Retrieved 2016-04-26.
  3. Karl TR, Trenberth KE (2003). "Modern global climate change". Science. 302 (5651): 1719–23. Bibcode:2003Sci...302.1719K. doi:10.1126/science.1090228. PMID 14657489.
  4. Le Treut H.; Somerville R.; Cubasch U.; Ding Y.; Mauritzen C.; Mokssit A.; Peterson T.; Prather M. Historical overview of climate change science (PDF). Archived from the original (PDF) on 26 November 2018. Retrieved 14 December 2008. in IPCC AR4 WG1 2007
  5. "NASA Science Mission Directorate article on the water cycle". Nasascience.nasa.gov. Archived from the original on 17 January 2009. Retrieved 2010-10-16.
  6. "CO2 in the atmosphere just exceeded 415 parts per million for the first time in human history". Retrieved 31 August 2019.
  7. "Climate Change: Atmospheric Carbon Dioxide | NOAA Climate.gov". www.climate.gov (in अङ्ग्रेजी). Retrieved 2020-03-02.
  8. "Frequently asked global change questions". Carbon Dioxide Information Analysis Center. Archived from the original on 2011-08-17. Retrieved 2020-06-07.
  9. ESRL Web Team (14 January 2008). "Trends in carbon dioxide". Esrl.noaa.gov. Retrieved 2011-09-11.
  10. "Global Greenhouse Gas Emissions Data". U.S. Environmental Protection Agency. Retrieved 30 December 2019. The burning of coal, natural gas, and oil for electricity and heat is the largest single source of global greenhouse gas emissions.
  11. "AR4 SYR Synthesis Report Summary for Policymakers – 2 Causes of change". ipcc.ch. Archived from the original on 28 February 2018. Retrieved 9 October 2015.
  12. https://www.globalmethane.org/documents/gmi-mitigation-factsheet.pdf
  13. Mann, Michael E. (2014-04-01). "Earth Will Cross the Climate Danger Threshold by 2036". Scientific American. Retrieved 30 August 2016.