ऋत्विक घटक

विकिमिडिया श्रेणी

ऋत्विक घटक (About this soundlisten  बङ्गाली: ঋত্বিক (কুমার) ঘটক, ऋतिक (कुमार) घोटोक ; ४ नोबेम्बर १९२५ – ६ फरवरी १९७६)[३] यक बङ्गाली चलचित्र निर्देशक, निर्माता रे लिपि लेखक थ्याः। प्रमुख समकालीन बङ्गाली चलचित्र निर्माता सत्यजित राय रे मृणाल सेन संगै थ्याः भने उनरा चलचित्रमी मुख्य रुपमी सामाजिक वास्तविकता लाइ उनले सावधानीपूर्वक चित्रण गरेका कुरा लाइ याद गरिने अरिन्छ। यद्यपि उनको भूमिका बिशेष गरि विरोधाभासी थ्याः तर उन यक अर्काका निकै ठुला प्रशंस थ्याः। घटक लाइ आफुनो जीवन कालमी भौती पुरस्कार प्राप्त भए, जसमध्ये सन् १९७४ मी राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार रजत कमल अवार्डका लागि बेस्ट स्टोरी 'जुक्ति तोक्को आर गोप्पो'[४] रे बङ्गलादेश सिने पत्रकारिता एसोसिएसन बठेइ 'तिताश एक्टि नादिर नाम' मी सर्वश्रेष्ठ निर्देशकको पुरस्कार प्राप्त गरियाः थ्योः। भारत सरकार ले सन् १९७० मी कला को लागि उन लाइ पद्म श्री का साथ सम्मान दियाः थ्यो।[५][६]

ঋত্বিক ঘটক
ऋत्विक घटक
ऋत्विक घटक को युवा अवस्था को तस्वीर
जनमऋत्विक कुमार घटक
(1925-11-04)4 नोभेम्बर 1925अभिव्यक्ति त्रुटि: नपछड्याको विराम चिन्ह चरित्र "२"।
डक्का, बङ्गाल प्रेसीडेंसी, ब्रिटिश भारत (अच्याल ढाका, बङ्गलादेश)
मृत्यु६ फेब्रुअरी १९७६(१९७६-०२-०६) (५० वर्ष)
कल्कत्ता, पश्चिम बङ्गाल, भारत (अच्याल कोलकाता)
पेशाचलचित्र निर्माता रे लेखक
राष्ट्रियताभारतीय
नागरिकताभारतीय
उल्लेखनीय कार्यअननागरिक, अजान्त्रिक, शुवर्णरेखा, मेघे ढाका तारा, टिटास एकति नदीर नाम
उल्लेखनीय सम्मानअनपद्म श्री
National Film Award's Rajat Kamal Award Best Story for जुक्ति तक्को आर गप्पो
Best Director's Award from Bangladesh Cine Journalist's Association for टिटास एकति नदीर नाम
दम्पतिसुरमा घटक[१]
सन्तानरितवन घटक (चेलो)
संहिता घटक (चेलि)
शुचिस्मिता घटक (चेलि)[२]
नातेदारअनमनीष घटक (जेठा दाइ), महास्वेता देवी (भतिजी), परमव्रत चटर्जी (नाति),


Ghatak Family Tree

प्रारम्भिक जीवनी सम्पादन

ऋत्विक घटक को जन्म पूर्वी बङ्गाल को ढाका मी भया थ्यो (एेल बङ्गलादेश)। [७] उनका बुवा सुरेश चन्द्र घटक यक जिल्ला मजिस्ट्रेट, यक कवि रे नाटककार थ्याः भने उनरा इज्याको नाउँ इन्दुवाला देबी थ्यो। उन रे उनरा जुम्ल्याह बहिनी प्रतेती, नौ ओटा बच्चाअनमी सब है कम उमेरका थ्याः। अरु बच्चाअनमी मनिष, सुधिश, तपति, सम्प्रीती, ब्रोटोटी, आशीष चन्द्र रे लोकेश चन्द्र थ्याः। उन रे उनको परिवार पूर्वी बङ्गाल बठेइ लाखौँ अन्य शरणार्थीअन का साथ सन् १९४३ मी विनाशकारी बङ्गाल अकाल बठेइ बच्न रे सन् १९४७ मी बङ्गाल बिभाजन हुन् पुर्व उन रे उनको परिवार ब्रह्मपुर, मुर्शिदाबाद रे पछा कलकत्ता (एेल कोलकाता) गएका थ्याः।

रचनात्मक कार्य सम्पादन

सन् १९४८ मी, घटक ले आफुनो पैलो नाटक कालो सायार (द डार्क लेक) लेखे रे ऐतिहासिक नाटक नाबन्ना को पुनरुद्धार मी भाग लियाः थ्याः।

घटकले चलचित्र सन्सारमी निमाई घोषको चिन्नामूल (१९५०) द्वारा अभिनेता तथा निर्देशकका रुपमी प्रवेश गर्‍याः थ्याः। चिन्नामूल पछा दुइ बर्षमी घटक को पैलो पुरा चलचित्र नागरिक (१९५२) सार्वजनिक भयाः थ्यो।[८][९] घटकले शुरुवाती कार्यअनमी नाटकहरू रे साहित्यिक प्रधानतामा जोड दिए रे यक वृतचित्र यथार्थवाद, जुन लोक रङ्गमञ्च बठेइ लिइएको शैलीको प्रदर्शनले युक्तहुने गर्थ्यो, उनले ब्रेश्टीयन फिल्म निर्माण का उपकरणअनको उपयोगिसित संयोजन अरे।

चलचित्रअन सम्पादन

निर्देशक तथा पटकथा लेखन सम्पादन

  • नागोरिक (नागरिक) (१९५२)
  • अजांत्रिक (दयनीय भ्रान्ति) (१९५८)
  • बाड़ी थेके पालिए (भगोडा) (१९५८)
  • मेघे ढाका तारा (बादल ले ढाकिएका तारा) (१९६०)
  • कोमोल गंधार (१९६१)
  • सुवर्णरेखा (१९६२/१९६५)
  • तिताश एक्टि नादिर नाम (तिताश यक नदी को नाउँ) (१९७३)
  • जुक्ति तोक्को आर गोप्पो (कारण, बहस रे यक कहानी) (१९७४)

पटकथा लेखन सम्पादन

  • मुसाफिर (१९५७)
  • मधुमती (१९५८)
  • स्वरलिपि (१९६०)
  • कुमारी मोन (१९६२)
  • दीपेर नाम टिया रोंग (१९६३)
  • राजकन्या (१९६५)

अभिनेता सम्पादन

  • तोथापी (१९५०)
  • चिन्नामूल (१९५१)
  • कुमारी मोन (१९६२)
  • सुवर्णरेखा (१९६२)
  • तितस एक्टि नादिर नाम (१९७३)
  • जुक्ति, तोक्को, आर गोप्पो (१९७४)

रङ्गमञ्च सम्पादन

  • चोंद्रोगुप्तो, अभिनेता
  • अचलायोतों रवीन्द्रनाथ ठाकुर (१९४३), निर्देशक रे अभिनेता
  • कालो सायोर (घटक) (१९४७-१९४८), अभिनेता रे निर्देशक
  • कोलोंको (भट्टाचार्य) (१९५१), अभिनेता
  • दोलिल (घटक) (१९५२), अभिनेता रे निर्देशक
  • कोतो धाने कोतो चाल (घटक) (१९५२)
  • ऑफिसर (गोगोल) (१९५३), अभिनेता
  • इस्पात (घटक) (१९५४-१९५५)
  • खोरीर गोंडी (बर्टोल्ट ब्रेश्ट)
  • गैलिलियो चोरिट (ब्रेश्ट)
  • जागोरोन (अतीन्द्र मोज़ुमदार), अभिनेता
  • जोलोंतो (घटक)
  • जाला (घटक)
  • डाकघोर (टैगोर)
  • ढेऊ (बीरू मुखोपाध्याय)
  • ढेंकी स्वर्गे गेलो धान भोने (घटक/पानू पाल)
  • नातिर पूजा (टैगोर)
  • नोबोंनो (भट्टाचार्य)
  • नीलदोरपन (दिनोंबोंधू मित्रा), अभिनेता
  • निचेर महल मेक्सिम गोर्की
  • नेताजीके नीये (घटक)
  • पोरित्रान (टैगोर)
  • फाल्गुनी (टैगोर)
  • बिद्यासागोर (बोनोफूल)
  • बिसर्जन (टैगोर)
  • वंगाबांदोर (पानू पाल), अभिनेता
  • वोटर वेट (पानू पाल), अभिनेता
  • मुसाफिरों के लिए (गोर्की), अभिनेता
  • मैकबेथ विलियम शेक्सपीयर अभिनेता
  • राजा (टैगोर)
  • सांको (घटक), अभिनेता
  • सेई मेये (घटक), निर्देशक
  • स्त्रीर पत्रो (टैगोर)
  • होजोबोराला

पुस्तकअन सम्पादन

  • जाला (नाटक)
  • दोलिल (नाटक)
  • मेघे ढाका तारा (पटकथा)
  • चोलोचित्रो, मानुस एबोंग आरो किछु
  • सिनेमा एंड आई, ऋत्विक मेमोरियल ट्रस्ट, कोलकाता
  • अन कल्चरल फ्रन्ट

सन्दर्भ सामग्री सम्पादन

  1. उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named toi17Nov2009
  2. Partha Chatterjee (6–19 October 2007). "Jinxed legacy". Frontline. Archived from the original on 2 May 2008. Retrieved 4 November 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  3. Carrigy, Megan (December 2003). "Ritwik Ghatak – Great Director Profile". Senses of Cinema. ISSN 1443-4059. Retrieved 24 June 2012.
  4. "Na22nd National Film Awards" (PDF). Iffi.nic.in. Archived from the original (PDF) on 28 September 2011. Retrieved 30 July 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  5. "National Portal of India". India.gov.in. Retrieved 30 July 2012.[dead link]
  6. "Controversy". Ramachandraguha.in. Retrieved 30 July 2012.
  7. हूड, जे. डब्ल्यू.: दी एसेंशीय्ल मिस्ट्री पृष्ठ २०.
  8. Ghatak, Ritwik (2000), Rows and Rows of Fences: Ritwik Ghatak on Cinema, Ritwik Memorial & Trust Seagull Books, pp. ix & 134–36, ISBN 8170461782
  9. Hood, John (2000), The Essential Mystery: The Major Filmmakers of Indian Art Cinema, Orient Longman Limited, pp. 21–4, ISBN 8125018700

बाइल्ला सूत्रअन सम्पादन