भारतका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची

सन् २०१४ सम्ममी भारतका ३२ वटा सम्पदालाई संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक, वैज्ञानिक एवं सांस्कृतिक संगठन (युनेस्को)द्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्रमा मान्यता प्रदान गरिया छ ।[१]

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको स्थान सम्पादन

विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची सम्पादन

युनेस्कोद्वारा विश्व सम्पदा क्षेत्र घोषित गरिएको भारतीय सांस्‍कृतिक र प्राकृतिक स्थलहरूको सूची:

नाम: विश्व सम्पदा समितिद्वारा दिइएको नाम
क्षेत्र: नेपालको इलाका तथा क्षेत्र
समय: स्थापना भएको वर्ष
युनेस्को डेटा: विश्व सम्पदा क्षेत्रमा सामेल गरिएको वर्ष तथा मापदण्ड
विवरण: सम्पदा क्षेत्रको बारेमा संक्षिप्त विवरण
  † खतरापूर्ण सम्पदा
सम्पदा चित्र स्थान प्रक्रिया क्षेत्र
हे (एकर)
वर्ष विवरण सन्दर्भ
आगराको किल्ला

आगरा, उत्तर प्रदेश,   भारत
27°11′0″N 78°2′0″E / 27.18333°N 78.03333°E / 27.18333; 78.03333 (Agra Fort)

सांस्कृतिक:
(iii)
१९८३ [२]
अजन्ता गुफाहरू  

औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
20°33′12″N 75°42′0″E / 20.55333°N 75.70000°E / 20.55333; 75.70000 (Ajanta Caves)

सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
१९८३ [३]
साँचीको स्तूप  

रायसेन जिल्ला, मध्य प्रदेश,   भारत
23°28′46″N 77°44′23″E / 23.47944°N 77.73972°E / 23.47944; 77.73972 (Buddhist Monuments at Sanchi)

सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
१९८९ [४]
चम्पानेर पावागढ पुरातत्विक निकुञ्ज  

पाँचमहल जिल्ला, गुजरात,   भारत
22°29′0″N 73°32′0″E / 22.48333°N 73.53333°E / 22.48333; 73.53333 (Champaner-Pavagadh Archaeological Park)

सांस्कृतिक:
(iii), (iv), (v), (vi)
1,329 (3,280); मध्यवर्ती क्षेत्र 2,912 (7,200) २००४ [५]
छत्रपति शिवाजी टर्मिनस (पहिले भिक्टोरिया टर्मिनस)  

मुम्बई, महाराष्ट्र,   भारत
18°56′24″N 72°50′10″E / 18.94000°N 72.83611°E / 18.94000; 72.83611 (Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus))

सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
2.85 (7.0) २००४ [६]
गोवाको चर्च र मठहरू

गोवा,   भारत
15°30′8″N 73°54′42″E / 15.50222°N 73.91167°E / 15.50222; 73.91167 (Churches and Convents of Goa)

सांस्कृतिक:
(ii), (iv), (vi)
१९८६ [७]
एलिफेन्टा गुफाहरू

एलिफेन्टा टापु, कोलाबा जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
18°58′0″N 72°56′9″E / 18.96667°N 72.93583°E / 18.96667; 72.93583 (Elephanta Caves)

सांस्कृतिक:
(i), (iii)
१९८७ [८]
एलोरा गुफाहरू  

वेरूल, औरङ्गाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र,   भारत
20°1′35″N 75°10′45″E / 20.02639°N 75.17917°E / 20.02639; 75.17917 (Ellora Caves)

सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi)
१९८३ [९]
फतेहपुर सिकरी  

आगरा जिल्ला, उत्तर प्रदेश,   भारत
27°5′40″N 77°39′51″E / 27.09444°N 77.66417°E / 27.09444; 77.66417 (Fatehpur Sikri)

सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (iv)
१९८६ [१०]
ग्रेट हिमालयन राष्ट्रिय निकुञ्ज

कुल्लु क्षेत्र, हिमाचल प्रदेश,  भारत
31°44′N 77°33′E / 31.733°N 77.550°E / 31.733; 77.550 (Great Himalayan National Park)

प्राकृतिक:
(x)
117,100 (289,000) २०१४ [११]
महान चोल मन्दिर

  भारत
10°46′59″N 79°7′57″E / 10.78306°N 79.13250°E / 10.78306; 79.13250 (Great Living Chola Temples)

सांस्कृतिक:
(ii), (iii)
22 (54); मध्यवर्ती क्षेत्र 17 (42) १९८७ [१२]
हम्पीमा स्मारकहरूको समूह

बेलारी जिल्ला, कर्नाटक,   भारत
15°18′52″N 76°28′18″E / 15.31444°N 76.47167°E / 15.31444; 76.47167 (Group of Monuments at Hampi)

सांस्कृतिक:
(i), (iii), (iv)
१९८६ [१३]
महाबलीपुरममा रहेको स्मारकहरूको समूह

चिङ्गलेपुत जिल्ला, तमिलनाडु,   भारत
12°37′0″N 80°11′30″E / 12.61667°N 80.19167°E / 12.61667; 80.19167 (Group of Monuments at Mahabalipuram)

सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (vi)
१९८४ [१४]
पत्तदकलमा रहेको स्मारकहरूको समूह  

बदामी, बिजापुर जिल्ला, कर्नाटक,   भारत
15°56′54″N 75°49′0″E / 15.94833°N 75.81667°E / 15.94833; 75.81667 (Group of Monuments at Pattadakal)

सांस्कृतिक:
(iii), (iv)
5.56 (13.7); मध्यवर्ती क्षेत्र 113 (280) १९८७ [१५]
राजस्थानको पहाडी किल्लाहरू

भारत, राजस्थान,   भारत

सांस्कृतिक:
(ii), (iii)
२०१३ [१६]
हुमायुँको चिहान, दिल्ली  

दिल्ली,   भारत
28°35′36″N 77°15′2″E / 28.59333°N 77.25056°E / 28.59333; 77.25056 (Humayun's Tomb, Delhi)

सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
१९९३ [१७]
काजिरङ्गा राष्ट्रिय निकुञ्ज  

असम,   भारत
26°40′N 93°25′E / 26.667°N 93.417°E / 26.667; 93.417 (Kaziranga National Park)

प्राकृतिक:
(ix), (x)
42,996 (106,250) १९८५ [१८]
केवलादेव राष्ट्रिय निकुञ्ज  

राजस्थान,   भारत
27°9′32″N 77°30′31″E / 27.15889°N 77.50861°E / 27.15889; 77.50861 (Keoladeo National Park)

प्राकृतिक:
(x)
2,873 (7,100) १९८५ [१९]
खजुराहोमा रहेको स्मारकहरूको समूह

मध्यप्रदेश,   भारत
24°51′8″N 79°55′20″E / 24.85222°N 79.92222°E / 24.85222; 79.92222 (Khajuraho Group of Monuments)

सांस्कृतिक:
(i), (iii)
१९८६ [२०]
महाबोधी मन्दिर

बिहार,   भारत
24°41′43″N 84°59′38″E / 24.69528°N 84.99389°E / 24.69528; 84.99389 (Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya)

सांस्कृतिक:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
4.86 (12.0) २००२ [२१]
मानस राष्ट्रिय निकुञ्ज

असम,   भारत
26°43′30″N 91°1′50″E / 26.72500°N 91.03056°E / 26.72500; 91.03056 (Manas National Park)

प्राकृतिक:
(vii), (ix), (x)
39,100 (97,000) १९८५ [२२]
भारतको पर्वतीय रेल

  भारत
11°30′37″N 76°56′9″E / 11.51028°N 76.93583°E / 11.51028; 76.93583 (Mountain Railways of भारत)

सांस्कृतिक:
(ii), (iv)
89 (220); मध्यवर्ती क्षेत्र 645 (1,590) १९९९ [२३]
[२४]
[२५]
नन्दा देवीफुलहरूको उपत्यका राष्ट्रिय निकुञ्ज

उत्तराखण्ड,   भारत
30°43′N 79°40′E / 30.717°N 79.667°E / 30.717; 79.667 (Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks)

प्राकृतिक:
(vii), (x)
71,783 (177,380); मध्यवर्ती क्षेत्र 514,286 (1,270,830) १९८८ [२६]
कुतुब परिसर र स्मारकहरू, दिल्ली

दिल्ली,   भारत
28°31′33″N 77°11′7″E / 28.52583°N 77.18528°E / 28.52583; 77.18528 (Qutb Minar and its Monuments, Delhi)

सांस्कृतिक:
(iv)
१९९३ [२७]
लाल किल्ला परिसर  

दिल्ली,   भारत
28°39′20″N 77°14′27″E / 28.65556°N 77.24083°E / 28.65556; 77.24083 (Red Fort Complex)

सांस्कृतिक:
(ii), (iii), (vi)
98 (240); मध्यवर्ती क्षेत्र 100 (250) २००७ [२८]
भिमबेटका चट्टान आश्रय  

मध्यप्रदेश,   भारत
22°55′40″N 77°35′0″E / 22.92778°N 77.58333°E / 22.92778; 77.58333 (Rock Shelters of Bhimbetka)

सांस्कृतिक:
(iii), (v)
1,893 (4,680); मध्यवर्ती क्षेत्र 10,280 (25,400) २००३ [२९]
सुन्दरबन राष्ट्रिय निकुञ्ज  

पश्चिम बङ्गाल,   भारत
21°56′42″N 88°53′45″E / 21.94500°N 88.89583°E / 21.94500; 88.89583 (Sundarbans National Park)

प्राकृतिक:
(ix), (x)
133,010 (328,700) १९८७ [३०]
सुर्य मन्दिर, कोणार्क  

पुरी जिल्ला, उडिसा,   भारत
19°53′15″N 86°5′41″E / 19.88750°N 86.09472°E / 19.88750; 86.09472 (Sun Temple, Konârak)

सांस्कृतिक:
(i), (iii), (vi)
11 (27) १९८४ [३१]
ताजमहल  

आगरा, उत्तरप्रदेश,   भारत
27°10′27″N 78°2′32″E / 27.17417°N 78.04222°E / 27.17417; 78.04222 (Taj Mahal)

सांस्कृतिक:
(i)
१९८३ [३२]
जन्तर मन्तर, जयपुर  

जयपुर, राजस्थान,   भारत
26°55′29″N 75°49′30″E / 26.92472°N 75.82500°E / 26.92472; 75.82500 (The Jantar Mantar, Jaipur)

सांस्कृतिक:
(iii), (iv)
1.87 (4.6); मध्यवर्ती क्षेत्र 15 (37) २०१० [३३]
पश्चिमी घाट

  भारत

प्राकृतिक:
(ix), (x)
16,000,000 (40,000,000) २०१२ [३४]
रानी कि वाव

पाटन, गुजरात,   भारत

सांस्कृतिक:
(i)(iv)
4.68 ha २०१४ [३५]


सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन

बाह्य लिङ्कहरू सम्पादन

  1. "Properties Inscribed on the World heritage List". UNESCO. Retrieved 2010-10-01.
  2. "Agra Fort". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  3. "Ajanta Caves". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  4. "Buddhist Monuments at Sanchi". UNESCO. Retrieved 28 May 2011.
  5. "Champaner-Pavagadh Archaeological Park". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  6. "Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus)". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  7. "Churches and Convents of Goa". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  8. "Elephanta Caves". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  9. "Ellora Caves". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  10. "Fatehpur Sikri". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  11. "Six new sites inscribed on World Heritage List". UNESCO. Retrieved 23 June 2014.
  12. "Great Living Chola Temples". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  13. "Group of Monuments at Hampi". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  14. "Group of Monuments at Mahabalipuram". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  15. "Group of Monuments at Pattadakal". UNESCO. Retrieved 28 May 2011.
  16. "Hill Forts of Rajasthan". UNESCO. Retrieved 25 June 2013.
  17. "Humayun's Tomb, Delhi". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  18. "Kaziranga National Park". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  19. "Keoladeo National Park". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  20. "Khajuraho Group of Monuments". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  21. "Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  22. "Manas National Park". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  23. "Mountain Railways of India". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  24. "Decision - 29COM 8B.31 - Extension of Properties Inscribed on World Heritage List (Mountain Railways of India)". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  25. "Decision - 32COM 8B.28 - Examination of nomination of natural, mixed and cultural proprerties to the World Heritage List - Kalka Shimla Railway, Extension of Mountain Railways of India (INDIA)". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  26. "Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  27. "Qutb Minar and its Monuments, Delhi". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  28. "Red Fort Complex". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  29. "Rock Shelters of Bhimbetka". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  30. "Sundarbans National Park". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  31. "Sun Temple, Konârak". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  32. "Taj Mahal". UNESCO. Retrieved 28 May 2010.
  33. "The Jantar Mantar, Jaipur". UNESCO. Retrieved 28 May 2011.
  34. "Western Ghats". Retrieved 3 July 2012. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  35. http://whc.unesco.org/en/list/922